روز سوم اوت 2022 یکی از برنامه های جامعه ایرانیان در آلمان و آرزوهای دیرین علاقمندان به فرهنگ و ادب ایران در آلمان تحقق یافت: دیوار خانه ای که بزرگ علوی، نویسنده فقید ایرانی در برلین سال های آخر زندگی خود را سپری کرد، به لوح یادبودی برای او مزیّن شد.
اداره فرهنگ و اروپای سنای برلین با انتشار بیانیه ای مطبوعاتی این رخداد را به اطلاع همگان رساند که در نشانی زیر در دسترس است:
آقای وُهلرت، معاون سناتور فرهنگ و اروپای دولت ایالتی برلین، در سخنرانی خود در مراسم رونمایی از این لوح یادبود، گفت: «راه دستیابی به این لوح یادبود کمی سنگلاخ و طولانی بود.»
به راستی نیز همانطور که آقای وُهلرت در سخنرانی خود اشاره کرد، هموار کردن راه برای نصب این لوح یادبود، چندان آسان نبود. از زمان شکل گیری یک کارگروه برای پیشبرد این هدف در جامعه ایرانیان در آلمان، تا رونمایی از لوح یادبود 7 سال سپری شد. هیات مدیره جامعه ایرانیان در آلمان در سال ٢٠١٣ به پیشنهاد آقای دکتر هائوسیگ، یکی از علاقمندان به فرهنگ ایران، دست به کار گردآوری مدرک های لازم برای ثبت آرامگاه بزرگ علوی بعنوان یکی از مشاهیر شهر برلین شد. با تشکیل کارگروهی در سال ٢٠١٥، این کار بطور جدی تر پیگیری شد.
فعالیت هایی که این کارگروه انجام داد، عبارت بودند از:
- گردآوری حجم انبوهی از مدرک های لازم برای ارائه درخواست تبدیل گورگاه بزرگ علوی به «آرامگاه مشاهیر» (از جمله جلب پشتیبانی موسسه های ایران شناسی در آلمان، کانون نویسندگان ایران در تبعید و شخصیت های فرهنگی نامدار آلمانی از این پروژه)
- انتقال کلیه حقوق گورگاه بزرگ علوی به «جامعه»؛ به این ترتیب «جامعه» مانع از آن شد که آرامگاه بزرگ علوی طبق حقوق استفاده از گور در برلین، پس از بیست سال تخلیه شده و به فرد دیگری واگذار شود. جامعه با پذیرش هزینههای اجاره و نگهداری از این آرامگاه ماندگاری آن را تا بیست سال دیگر تمدید کرد.
- ارائه درخواست به مراجع مسئول برای تبدیل گورگاه بزرگ علوی به آرامگاه مشاهیر
- درخواست نصب لوح یادبودی برای بزرگ علوی در آخرین محل سکونت اش در برلین
علیرغم تلاش فراوان، متاسفانه دولت برلین با درخواست تبدیل گورگاه بزرگ علوی به آرامگاه مشاهیر به دلیل کافی نبودن خدمات برشمرده شده بزرگ علوی برای شهر برلین و کشور آلمان، مخالفت کرد.
اما درخواست نصب لوح یادبود، خوشبختانه در سال ٢٠١٧ با موافقت دولت برلین روبرو شد که در حین تدارکات لازم برای برنامه رونمایی این لوح خبر رسید که هیات مدیره مجمع مالکان ساختمان محل سکونت بزرگ علوی با این لوح مخالفت کرده اند. به همین دلیل وزارت فرهنگ برلین این برنامه را برای مدت نامعلومی به تاخیر انداخت و دکتر وهلرت پیشنهاد کرد که شخصا برای جلب موافقت مالکان این مجتمع مسکونی تلاش خواهد کرد. در نشست مشترکی که احسان جعفری رئیس هیات مدیره و مدیر اجرائی جامعه ایرانیان در آلمان، دیرک تروندله در سال ۲۰۱۹ با دکتر وهلرت داشتند، بار دیگر تلاش مشترک برای گرفتن موافقت نهائی مجمع مالکان ساختمان مورد بررسی و تاکید طرفین قرار گرفت.
سرانجام در سال ٢٠٢٠ از جمله به دلیل تلاش های ویژه دکتر وهلرت این موافقت بدست آمد، اما به دلیل همهگیری ویروس کرونا برنامه رسمی نصب و رونمائیی لوح یادبود بار دیگر برای مدت نامعلومی به تاخیر افتاد. سرانجام در تاریخ اول ژوئن ۲۰۲۲ اداره هماهنگ کننده نمادهای تاریخی در شهر برلین که زیر مجموعه ای از وزارتخانه فرهنگ و اروپا در دولت ایالتی برلین است، ، تاریخ نصب لوح یادبود را با هماهنگی با هیات مدیره جامعه ایرانیان تعیین کرد و در یک همکاری نزدیک و سازنده با جامعه ایرانیان به برنامه ریزی مشترک برای این رویداد مهم فرهنگی پرداخت.
روز سوم اوت ۲۰۲۲ مراسم رونمایی از لوح یادبود بزرگ علوی در خیابان «فرانکفورتر» برلین با شرکت جمعی از دوستان، آشنایان و علاقمندان بزرگ علوی برگزار شد.
این مراسم با سخنرانی دکتر وهلرت آغاز گردید.
او از جمله تاکید کرد: «هنگامی که من در سال های دهه ی هشتاد در موسسه دانش های آسیا در دانشگاه هومبولت تحصیل می کردم، پروفسور بزرگ علوی یک مرجع بود. ازینرو برای من مهم است که این دانشمند مهم برلینی، ایرانی و جهان وطن را -که تا پایان زندگی اش بعنوان دانشمند، نویسنده و فرهنگ گستر در سراسر جهان مشغول بود- به حافظه عمومی شهر برلین بازگردانم و از او بگونه ای آشکار قدردانی شود».
سپس قطعه هایی از موسیقی سنتی ایرانی توسط خانم مهین خدایاری با ساز تنبور اجرا شد.
در ادامه آقای جعفری، سخنگوی جامعه ایرانیان در آلمان در سخنرانی خود، گوشه هایی از زندگی و هویت فرهنگی- ادبی همچنین خدمات شایسته بزرگ علوی را به جامعه آلمان را برشمرد.
در پایان دکتر وهلرت و احسان جعفری بطور مشترک از این لوح رونمایی کردند.
با توجه به این موفقیت اکنون بخش دیگر برنامه «جامعه»، یعنی تبدیل آرامگاه بزرگ علوی به آرامگاه مشاهیر در دستور کار جامعه ایرانیان در آلمان قرار دارد.
جامعه ایرانیان همچنان برآنست که نویسندگان، هنرمندان، فرهنگسازان و دیگر مشاهیر ایرانی ساکن آلمان را در زمان زندگی شان به جامعه آلمان معرفی کرده و اهمیت نقش آنان بعنوان پل سازان میان دو فرهنگ و آنانی که راه همگرایی اجتماعی ایرانیان در آلمان را هموار می سازند، بشناساند. در این زمینه «جامعه» فعالیت های گسترده و درازمدتی را تمهید و تدارک دیده است که به تدریج به اطلاع اعضای خود، ایرانیان و دیگر شهروندانِ فرهنگ دوستِ جامعه آلمان خواهد رساند.
